آمارهاي دولتي نشان مي دهد ۵۰۰هزار نفر توانسته اند به تازگي جذب بازار کار شوند و از اينرو تعداد شاغلان و به نوعي تقاضا براي کار در ۱۰سال گذشته به بالاترين حد خود يعني ۲۱ ميليون و ۸۰۰ هزارنفر رسيده است.
به گزارش پايگاه خبري تحليلي پيرغار، طي ۱۰ سال گذشته تعداد شاغلان کشور بين ۲۰ تا ۲۲ ميليون نفر در نوسان بوده و علاوه بر آن نيز بين ۲ تا بيش از ۳ ميليون نفر در صف متقاضيان کار قرار داشتند و در حال سپري کردن دوران بيکاري بودند. آمارها نشان مي دهند در برخي فصول و سال ها، جابجايي هايي در تعداد بيکاران، شاغلان، افراد داراي اشتغال ناقص و همچنين نرخ فعاليت اقتصادي وجود داشته که البته لازمه پويايي در هر اقتصادي است.
نمي توان گفت بازار کار بايد روزي به يک ثبات قطعي برسد و هيچگونه امکاني براي ورود و خروج و جابجايي نيروي کار در آن وجود نداشته باشدد چون اساسا چنين بازار بسته اي نه تنها مطلوب بيکاران نخواهد بود بلکه مدنظر شاغلاني که احتمالا قصد تغيير شغل داشته باشند هم نيست؛ بنابراين پويايي و امکان جابجايي يکاصل در هر بازار کاري است و اتفاقا به عقيده کارشناسان بازار کار بايد وجود داشته باشد و از اينرو نرخ بيکاري نبايد صفر باشد.
بر اساس آمارهايي که از سوي مرکز آمار ايران ارائه مي شود در تمامي ماه هاي سال برخي در وضعيت اشتغال و درصدي نيز در حال تجربه بيکاري مطلق هستند. در کنار اين دو، بخشي از نيروي کار نيز هستند که نه مي توان آنها را شاغل کامل دانست و نه بيکار!
۲ ميليون نفر نه شاغلند نه بيکار
طبق تعاريف و استانداردهاي جهاني، شاغلان اين گروه در مرز بيکاري و اشتغال قرار دارند و معمولا ويژگي ناتواني در تامين مخارج زندگي از نقاط بارز اشتغال ناقص محسوب مي شود. اين گروه از فعالان اقتصادي امکان انجام فعاليت اقتصادي به ميزان بيشتر از ۴۴ ساعت در هفته را ندارند و با وجود اينکه خصوصيت هاي يک فرد بيکار را به همراه دارند، شاغل نيز شناخته مي شوند؛ اما نه شاغلي که بتواند با امنيت خاطر به شغل خود تکيه کند و مخارج زندگي وي تامين باشد.
بنابراين کارشناسان بازار کار به اين گروه از افراد بيشتر به چشم بيکار نگاه مي کنند تا شاغل، چون آنها از طريق انجام کار امکان تامين مخارج خود و يا احتمالا خانواده اي را ندارند. در ايران، طي يک دهه اخير همواره بخشي از بازار کار در وضعيت اشتغال ناقص قرار داشته و افراد به صورت مداوم با دلهره بيکاري و دغدغه تامين معيشت دست و پنجه نرم کرده اند.
تحليل هاي آماري نشان مي دهند که در طول سال هاي اخير تعداد افراد داراي اشتغال ناقص و به عبارتي جمعيت در مرز بيکاري و اشتغال افزايش يافته و در حال حاضر به ۲ ميليون نفر رسيده است. البته اين تعداد يکبار در سال ۱۳۸۹ به ۲ ميليون و ۱۰۰ هزارنفر نيز رسيده است ولي در برخي سال ها تا يک ميليون و ۳۰۰ هزار نفر نيز کاهش يافته بود.
به عقيده کارشناسان اقتصادي و بازار کار، افزايش آمار جمعيت داراي اشتغال ناقص نشان دهنده بدتر شدن اوضاع بنگاه ها در جذب نيروي کار و همچنين دشوارتر شدن ورود به بازار کار است. همچنين نشان دهنده اين است که با وجود اشتغال زايي ۲ ميليون نفري توسط بسياري از واحدها، اما اين تعداد اشتغال ايجاد شده هر لحظه در خطر نابودي و ريزش نيروي کار قرار دارد و از استجکام و امنيت کافي برخوردار نيست.
جدول وضعيت اشتغال ناقص در ايران از سال ۸۴ تا بهار ۹۴
|
سال
|
تعداد کل شاغلان
(ميليون‌نفر)
|
سهم اشتغال ناقص
(درصد)
|
تعدادشاغلان‌ناقص
(ميليون‌نفر)
|
|
۱۳۸۴
|
۲۰.۶
|
۷.۴
|
۱.۵
|
|
۱۳۸۵
|
۲۰.۸
|
۷
|
۱.۴
|
|
۱۳۸۶
|
۲۱.۱
|
۶.۴
|
۱.۳
|
|
۱۳۸۷
|
۲۰.۵
|
۷.۹
|
۱.۶
|
|
۱۳۸۸
|
۲۱
|
۹.۵
|
۱.۹
|
|
۱۳۸۹
|
۲۰.۶
|
۱۰.۲
|
۲.۱
|
|
۱۳۹۰
|
۲۰.۵
|
۹
|
۱.۸
|
|
۱۳۹۱
|
۲۱.۱
|
۹.۸
|
۲
|
|
۱۳۹۲
|
۲۱.۳
|
۸.۹
|
۱.۹
|
| ۱۳۹۳ |
۲۱.۳ |
۹.۶ |
۲ |
| بهار ۱۳۹۴ |
۲۱.۸ |
۹.۲ |
۲ |
آيا بازگشت ۵۰۰ هزارنفر به بازار کار نشانه خوبي است؟
يکي از نکات حائز اهميت درباره تحرکات بازار کار کشور اين است که تعداد جمعيت فعال کشور پس از يک دهه به بالاترين ميزان رسيد و در بهار امسال، ۲۱ ميليون و ۸۰۰ هزارنفر تصميم به انجام فعاليت اقتصادي گرفتند در حالي که اين تعداد در پايان سال گذشته ۲۱ ميليون و ۳۰۰ هزارنفر بوده است.
تحليل هاي کارشناسي اين است که رشد جمعيت فعال اقتصادي نشان دهنده افزايش اميد افراد براي اشتغال است و جامعه به اين سمت مي رود که ممکن است پس از سال ها، بازار کار در شرايط بهتري براي پذيرش آنها قرار گرفته باشد. همچنين از ديدگاه ديگري بيانگر اين است که فشارهاي اقتصادي جامعه افزايش يافته؛ از اينرو بخشي از جمعيت غيرفعال به تکاپو افتاده اند تا براي فرار از بي پولي، شغلي براي خود دست و پا کنند.
از ديگ نکات حائز اهميتي که جا دارد سياست گذاران و برنامه ريزان اقتصادي کشور براي آن چاره انديشي کنند اين است که نرخ اشتغال ناقص در کمترين فاصله با نرخ بيکاري قرار گرفته است. به بيان ساده تر، اگر ۲ ميليون شاغل ناقص کشور را هم در رديف افراد داراي بيکاري پنهان قرار دهيم، با ۲.۶ ميليون بيکار مطلق بهار امسال؛ جمعيتي بالغ بر ۴.۶ ميليون نفر را تشکيل مي دهند که با چالش جدي و شديدي در بازار کار مواجه هستند.